Ο κοροναϊός είναι το πρώτο θέμα των ημερών, και όχι άδικα, αφού έχει μολύνει ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού και έχει κηρυχθεί ως πανδημία από τον παγκόσμιο οργανισμό υγείας, μετρώντας χιλιάδες θύματα και πολύ ακόμα περισσότερους οι οποίοι παλεύουν να επιζήσουν.
Η οικογένεια των κοροναϊών άρχισε να απασχολεί την επιστημονική κοινότητα ιδιαιτέρως το 2002-2003 με την τότε εξάπλωση του SARS. Η πλειονότητα των ιών είναι πολύ εύκολο να καταστραφούν. Η εξέλιξη όμως, τους έχει δώσει μια φυσική προστασία. Έτσι οι ιοί προστατεύονται από μια μεμβράνη. Ο κοροναϊός είναι ένας ιός με λιπιδική μεμβράνη (περιβάλλεται δηλαδή από ένα στρώμα λίπους που τον προστατεύει). Το γεγονός αυτό τον κάνει αρκετά ευάλωτο. Μελέτες που είχαν γίνει βέβαια στο ξέσπασμα του SARS το 2002 είχαν δείξει ότι παρ’ ότι είναι ένας ιός με λιπιδική μεμβράνη, δεν είναι και τόσο “εύθραυστος”, αφού μπορούσε να ανιχνευθεί σε μεταλλικές επιφάνειες νοσοκομείων, σε αποστειρωμένες γάζες, σε ιατρικά αχρησιμοποίητα γάντια και φυσικά σε βιολογικά υγρά όπως σάλιο, ιδρώτα κτλ. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο νέος κοροναϊός είναι ακόμα πιο ανθεκτικός. Έρευνα του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας έδειξε ότι ο COVID-19, επιζεί ακόμα μεγαλύτερο χρονικό διάστημα σε ανοξείδωτες και χάρτινες επιφάνειες (δηλαδή σε υλικά που απαντώνται καθημερινά σε νοσοκομειακές μονάδες και ιατρεία), κάτι που τον κάνει ακόμα πιο μεταδοτικό. Οι μολυσμένοι ασθενείς μπορούν και δυστυχώς μολύνουν επιφάνειες. Η αυξημένη ζωτικότητα του ιού πάνω σε αυτές οδηγεί σε περισσότερα κρούσματα. Με αφορμή λοιπόν την εξάπλωση αυτού του νέου κοροναϊού, ας μιλήσουμε για το πως μπορούμε αποτελεσματικά να προστατεύσουμε τους εαυτούς μας, το σπίτι μας και τους γύρω μας από τη διασπορά του ιού.
Ποια λοιπόν αντισηπτικά μπορούν να βοηθήσουν στην απολύμανση και στην απενεργοποίηση του ιού;
Κατ’ αρχάς πρέπει να τονίσουμε ότι λόγω της λιπιδικής μεμβράνης ένα οποιοδήποτε σαπούνι ή απορρυπαντικό (που διαλύει τα λίπη), με την σχολαστική τριβή, καταστρέφει το προστατευτικό στρώμα λίπους του ιού και στην πραγματικότητα τον καταστρέφει αφού είναι πάρα πολύ ευάλωτος ακόμα και στο φως του ηλίου. Οι λόγοι που γίνεται έντονη συζήτηση γύρω από τα σωστά απολυμαντικά είναι πρακτικοί. Δεν έχουμε μονίμως μαζί μας σαπούνι και νερό (κυρίως όταν είμαστε καθ’ οδόν) και επίσης δεν είναι εφικτό να τρίβουμε όλες τις επιφάνειες συστηματικά, ιδίως σε σημεία που δημιουργείται συνωστισμός (υπηρεσίες, ιατρεία, νοσοκομεία κτλ). Σε αυτές τις περιπτώσεις καταφεύγουμε σε άλλες λύσεις, και αυτές είναι τα απολυμαντικά. Στην ταμπέλα που ακολουθεί, συγκεντρώσαμε τις δραστικές ουσίες και τις αντίστοιχες εμπορικές ονομασίες στην ελληνική αγορά, όπως επίσης τη χρήση τους και το χρόνο δράσης που απαιτείται ώστε να θεωρηθούν αποτελεσματικά.
| ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΟΝΟΜΑ | ΔΡΑΣΤΙΚΗ ΟΥΣΙΑ | ΧΡΗΣΗ ΣΤΟ ΔΕΡΜΑ | ΧΡΗΣΗ ΣΕ ΕΠΙΦΑΝΕΙΕΣ | ΣΚΟΤΩΝΕΙ ΙΟΥΣ (συμπ. του HCoV) | ΧΡΟΝΟΣ ΔΡΑΣΗΣ |
| Οινόπνευμα >70° | Αιθανόλη | ΝΑΙ | ΝΑΙ | ΝΑΙ | 1 λεπτό |
| HIBITANE / Chlorexil | Χλωρεξιδίνη 0.05% | ΝΑΙ | ΟΧΙ | ΝΑΙ | 1 λεπτό |
| Οξυζενέ | H2O2 – Υπεροξείδιο του υδρογόνου | ΝΑΙ | ΝΑΙ | ΝΑΙ | 1 λεπτό |
| OCTENISEPT | Οκτενιδίνη | ΝΑΙ | ΝΑΙ | ΝΑΙ | 1 λεπτό |
| BETADINE | Ιωδιούχος Ποβιδόνη 10% | ΝΑΙ | ΟΧΙ | ΝΑΙ | 1 λεπτό |
| CETAVLON | Σετριμίδη 0.5% | ΝΑΙ | ΝΑΙ | ΝΑΙ | 1 λεπτό |
| Χλωρίνη | Υποχλωριώδες Νάτριο >0.1% | ΟΧΙ | ΝΑΙ | ΝΑΙ | 1 λεπτό |
| Cutasept | Ισοπροπυλική Αλκοόλη ή 2-προπανόλη | ΝΑΙ | ΝΑΙ | ΝΑΙ ΜΕΡΙΚΟΥΣ | >1 λεπτό |
| FAIRY, σαπούνια κτλ | 5-15% ανιονικά επιφανειοδραστικά | ΝΑΙ | ΝΑΙ | ΝΑΙ | 1 λεπτό |
* Οι χρόνοι δράσης είναι ενδεικτικοί και εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες όπως εξωτερική θερμοκρασία, υγρασία και χαρακτηριστικά του ιού. Είναι μια συλλογή στοιχείων που έχουν γίνει από έρευνες των τελευταίων 10 ετών και αφορούν ιούς της οικογένειας των κοροναϊών, και κυρίως του SARS.
Το οινόπνευμα που περιέχει αιθανόλη είναι εξαιρετικό αντισηπτικό για ιούς (λιγότερο στην περίπτωση της ισοπροπυλικής αλκοόλης). Σε περίπτωση που χρησιμοποιείται η ισοπροπυλική αλκοόλη καλύτερα να μένει όσο το δυνατόν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα στις επιφάνειες που πρόκειται να απολυμανθούν, ώστε να απολυμανθούν επαρκώς. Οξυζενέ, οκτενιδίνη και Betadine είναι επίσης εξαιρετικές λύσεις για τον καθαρισμό των χεριών. Για τον καθαρισμό εσωτερικών χώρων η λύση εκλογής είναι η χλωρίνη που είναι εύκολο να βρεθεί σε οποιοδήποτε κατάστημα.
Πρέπει για ακόμα μια φορά να τονιστεί ότι η καλύτερη επιλογή για τα χέρια και το πρόσωπο είναι πάντα τα καθαριστικά με ανιονικά επιφανειοδραστικά όπως σαπούνια, Fairy, απορρυπαντικά κτλ. Το σχολαστικό τρίψιμο είναι απαραίτητο όσο το δυνατόν περισσότερες φορές την ημέρα, κυρίως σε σημεία που συγκρατούν μικρόβια, όπως κάτω από τα νύχια, το τριχωτό της κεφαλής και βαθιές ρυτίδες.
Η διασπορά εμποδίζεται με ορισμένα απλά μέσα:
- Πλένουμε συστηματικά τα χέρια μας με σαπούνι και νερό.
- Δεν αγγίζουμε το πρόσωπο, το στόμα και τα μάτια μας, ιδίως αν δεν έχουμε πλύνει τα χέρια μας σχολαστικά.
- Όταν βρισκόμαστε σε εξωτερικούς χώρους ή σε τόπους που έχουν μεγάλη επισκεψιμότητα όπως μέσα μαζικής μεταφοράς, ταξί, αεροπλάνα, ιατρεία κτλ καλό είναι να έχουμε ένα απολυμαντικό Spray και να ψεκάζουμε σημεία που έρχονται σε επαφή τα χέρια μας (Λαβές, πόμολα, ζώνες κτλ).
- Συνιστάται να φοράμε γάντια και μάσκα μιας χρήσης.
- Όταν ψεκάζουμε τα χέρια μας με απολυμαντικό, πρέπει αυτό να απλωθεί σε όλη την επιφάνεια των χεριών και να παραμείνει πάνω στην επιφάνεια το λιγότερο για 1 λεπτό. Αυτό σημαίνει ότι αφού απλωθεί σε όλη την επιφάνεια του δέρματος, κλείνουμε σφικτά τις παλάμες μας ώστε να περιοριστεί η εξάτμιση του απολυμαντικού (ιδίως αυτά που περιέχουν οινόπνευμα) και να επιμηκυνθεί ο χρόνος δράσης τους.
